Matematiğin Çılgın Gizemlerinden ‘Pi Sayısı’ Aslında Nedir, İlk Nasıl ve Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Elbette alıştırma ya da okuma bölümü nedeniyle pi görevleri çok daha hakim olan okuyucularımız vardır. Ancak geri kalan pek çok kişi için pi sayısı; matematik bölümü 3 olarak kabul edilen, sonu olmayan, içinde TC kimlik numaramızı bile bulma ihtimalimiz olan bir matematik terimidir. Yine de bilgili olmayan kişiler tarafından bile en alınmış adı duyulmuş olması, pi saygı önemini göstermektedir.

Peki; pi kaçtır sayısı, nasıl bulunur, kaç basamaklıdır, ne zaman bulundu? Az çok ne olduğunu biliyor olsak bile pek çok kişi pi düşünce ne kadar önemli bir sabit değer olduğunu bilmiyor.

Temelden tartışma; Pi sayısı nedir?

Pi sayısı; bir dairenin Çevrenin, o dairenin çapına olan Düşünmeyi ifade eden bir matematik sabitidir. Ameliyat ortamı yorumlama gelen περίμετρον toplantı ilk harfi olan π ile gösteriliyor. Pi sayısı, irrasyonel bir sayıdır. Ondalık tam bir sayı olarak bitmez (¼ = 0,25) ya da sonsuza kadar tekrar etmez (1,66666…). Arşimet sabiti ya da Ludolph sayısı olarak da isimlendirilir.

Trilyonlarca basamaklı pi aslında “kaçtır”?

İşletme ne olursa olsun, bir dairenin çevresini aynı dairenin çapına bölerseniz yaklaşık olarak 3,14 değerine elde edersiniz. İşte bu pi sayısıdır. olarak adlandırın çünkü pi şüpheyle yaklaşık bir basamağı var. Son olarak, Google çalışanı Emma Haruka Iwao tarafından 2019 yılında hesaplandı. Iwao şu an için rekoru elinde bulunduruyor.

Siz de malzemeler: pi sayısı nasıl bulunur?

Doğru ölçüyü yakalamak için bir pusula kullanarak bir çember çizin. Bir ip alın ve bu ipi çemberin çevresine sarın. İpi aç ve ömür boyu. Dairenin herhangi bir görüntüsünün, merkezden zıt noktaların olan uzaklığını ölçerek oluşturduklarınız çemberin çapını bulun. Daire çapının, yarıçapın iki katı olduğunu unutmayın.

Elde ettiğiniz bu dairenin çevresini, dairenin çapına bölünür. Dairenin genişliği ne olursa olsun elde ettiğiniz değeri orantılarsanız yaklaşık olarak 3,14 olacaktır. Ölçümü sonlarına kadar deneyerek pi yolculuklarının basamaklarına kadar ilerleyebilirsiniz. Bu sihirli matematik sabiti binlerce yıldır kullanılıyor.

Babillere dayanan binlerce yıllık pi tarihçesi:

Dünyanın binlerce yıl öncesine, milattan önce 1900 Ölümlerine, Babil İmparatorluğu’na gidiyoruz. Babilliler, bir daireyi kare içine alarak hesapladıkları pi sürme 3.125 olarak bulundular. bir anda kabul edilen değere oldukça yakın.

Milattan önce 1650 yılında kalma bir Mısır papirüsü, Mısırlıların pi vermesini 3,1605 olarak hesapladıklarını bize gösteriyor. Milattan önce 287 yılında Pisagor teoremini kullanan Arşimet, pi sayısı için net bir değer bulamıyor ancak 3,1/7 ve 3,10/71 arasında bir değere sahip olduğunu belirliyor.

İlerleyen yaş pi sayısı; Klaudyos Batlamyus tarafından 3,14166, Çinli Zu Chongzhi tarafından 355/113, İtalyan Lazzarini tarafından 3,1415926 ve Fibonacci tarafından 3.141818 olarak hesaplandı. 1700’lü yıllardan sonra Yunanlı matematikçiler tarafından hem sembolü hem de değeri belirlenen pi sayısı, 3,14 değeri sabit kabul edilerek hala hesaplanmaya devam ediyor.

Peki pi sayısı neden bu kadar önemli?

Çalışanları yıldıran herkes bu sayı ile uğraşmış, Google çalışanı işi gücünü bırakmış ameliyatlarca basamak hesaplamış hatta tam değer hesaplamak için geliştirilmekte olan yapay zeka sistemleri bile var. Peki, insanlık neden her şeyi bıraktı da pi bitirmekle uğraşıyor, neden bu kadar önemli?

Temel olarak bu sayının kulağa sihirli gibi geldiğiniz söylemeliyiz. Akıl almayacak bir dairenin de, küçük bir bozuk paranın da çevresini, çapına böldüğünüz zaman aynı orantıdan çıkıyor. Yetmezmiş gibi pi tutma, dairenin yarıçapının karesi ile çarptığınız zaman dairenin etrafını bulabiliyorsunuz. Yani işin içinde bir daire varsa pi sayısı da mutlaka işleme dahil edilmelidir.

Peki, basamakları neden hesaplanıyor? Az önce ip ile oluşturduklarınız çemberi hatırlayın. O ipi 3 eşit parçaya bölüp de aynı çemberi kucaklıyorsun. 3,14 eşit parçaya bölerseniz de tadını çıkartıyorsunuz. O küsüratlar mutlaka, bazen mikronluk da olsa hatalara neden oluyor. Ancak bir gün, büyük açıklıkları bir yapay zeka kullanarak, pi sayısı tam olarak hesaplandığı zaman tam anlamıyla ‘tam’ olarak uyanan parçaları ortaya çıkarır.

Birbirine ‘tam’ olarak uyanan parçalar ile neler yapabildiğimiz ise bilim insanlarının hayal gücünde kalmış durumda. Nano teknoloji ile aklımıza bile gelmeyecek hatalar daha fazla bulunmadan sonlandırılabilir. nanocerrahi ile Henüz bir hücre halindeki kanser daha fazla çalışmayı bitebilir. Gerçek pi ile sayıları tüm bunları mümkün hale getirebilir.

Her 14 Mart’ta Pi Günü’nü kutladınız

Pi karşılamaları ve öneminden bahsettik. Bu özel sayının kemdine özel bir de ‘günü’ var. Her yıl 14 Mart saat 1.59’da Pi Günü’nü kutluyoruz. 1988’de San Francisco Exploratorium’da (California’da bulunan bir bilim, teknoloji ve sanat müzesi) kutlanmaya başlanan bu gün, sahibi de 2007 yılında bu yana kutlanıyor.

Pi sayısı, nasıl bulunur, geçmiş sürecindeki rolü nedir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve dikkat çekici noktalarını anlattık. Matematik dünyası sihirli sabiti pi sayısı hem çalıştırma hem de basamakları hesaplandıkça yeni sürprizler getirmeye devam edecek.