Kahramanmaraş Depremini 3 Gün Önce Bildiği Söylenen ‘Deprem Kahini’ Frank Hoogerbeets Hakkında Gerçekler!

Türkiye deprem riski yüksek bir tektonik plaka üzerinde oldukları ve bu saatlerde sık sık büyük depremler gördüklerimiz için hepimiz bu doğal afete karşı çok hassas durumdayız. Ancak bu hassaslık, özellikle afet anındaki panik havası ile birleşince yanlış bilgiler çok hızlı çoğalmaya ve sosyal yaygınlığa “deprem kahinlerinin” hortlanmasına sebep oluyor.

Twitter hesabı üzerinden yaptığı paylaşımlar ile depremleri doğru tahmin eder Frank Hoogerbeets de bu kahinlerin başında geliyor. Doğumun Hollandalı bir gökbilimci olması, depremleri “ay ve gezegenlerin tahminlerine göre görüyorum” anlatımı pek çok kişi için güvenilir gelse de aslında işin aslı pek öyle değil…

Frank Hoogerbeets kimdir? İşte sözüm ona deprem kahinimizin ifadesi…

Frank Hoogerbeets, çoğu kaynak tarafından “araştırmacı” olarak tanımlanan ve gök cisimlerinin hareketleri üzerinden seri depremleri yaparak bu tahminlerini sosyal tahminlerini paylaşan sıradan bir isim. Herhangi bir üniversitede aktif görevde bulunacağı gibi, söz konusu tahminlerine yönelik olarak kullanmak de bilim camiası tarafından kabul ediliyor.

Kişi Türkiye’de medyanın çok sevdiği bir isim. neredeyse her depremin ardından şöyle haberler görmeye alıştık…

Sadece “Frank Hoogerbeets” aramasıyla Google’ın indekslediği 19 bin 500 internet sitesi var. Bunların büyük bölümleri dayanaksız, Hoogerbeets’in açıklamasını tek doğru gibi veren Türkçe bütünden oluşuyor. Video sonuçlarını söylemiyoruz bile…

Dile kolay… Elazığ, Denizli, İzmir ve oğlu olarak Kahramanmaraş… İşletmenin doğru tahmin etmediği(!) bir deprem yok ki!

Elbette biz doğru tahminleri kabul etmiyoruz, kendisini tek doğru bilgi kaynağı veya bir ofis olarak görmüyoruz, ironi yapıyoruz. Bunun için de sebeplerimiz var.

Hatta bir ara onun TV kanalına konuk olup yöntemlerini açıklamıştı:

Sözde “gezegensel hizalanmaları” gözlemleyerek tahmin yürütmeyi yürüttüğünü, bu açıklamasını astronomik kavramlarla da destekleyince binlerce insanı inandırmıştı Hoogerbeets.

Ancak dünya denetiminde bu kadar yer bulamıyor Frank Hoogerbeets’in açıklamaları:

Spesifik olarak İngilizce olarak arattığınızda sadece 4.500 sonuç buluyor Google. Tüm bu internet siteleri de ana kaynak olarak seçilemeyecek kadar yayınlara sahip.

Buradan da Türkiye’de medyanın geldiği noktayı net şekilde görebiliyoruz. Gündem deprem de olsa çoğu haber sitesi için önemli olan tıklanabilir. Ayrıca temaslarla “dünya çapında gündem olduğu” söyleniyor, ancak bu bilgi de hatalı. Sadece dünyanın farklı noktalarına ilişkin tahminlerde bulunuyor.

Sebebi belli… Frank Hoogerbeets’in yazar olarak adının çevirisi herhangi bir güncel bilimsel çalışma, makale yok!

Eğer bilim insanı durumu ve bilimsel düşünmeye dayansaydı kendi tahminini yaptığını bilimsel yayınlarla duyardık… Aslında herhangi bir kaynakta, hakemli bir dergide yaptığı yayında bulunmuyor.

Türkçe olarak adın aktarımı tek bilimsel çalışma da Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde görevli Doç. Dr. Seyfi Kılıç’a ait ki bu zaten jeoloji alanından değil:

Sadece Hoogerbeets’in Türkiye medyası tarafından ne kadar çok sevildiğini kanıtlayan bir sosyal bilimler çalışmasını görüyoruz. Meraklıları buradan ulaşabilir.

Hatta kendisi hatalı bir tahmin sonucu videoyu silmiş, paylaşımlarını kaldırmıştı:

Önceki Yıllar 4-8 Mart 2017 tarihleri ​​arasında ABD’de büyük bir deprem olacağı bilgisiyle büyük bir panik yaratmıştı. ABD dışında Şili, Endonezya, Filipinler ve Peru’nun da aynı tarihleri ​​arasında yüksek deprem riski taşıdığını belirtmişti. ABD Jeolojik Araştırma Kurumu (USGS), açıklamalar üzerine “deprem tahminleri mümkün ancak olasılıkları hesaplanabilir” olarak bulundu ve bunun “gezegensel hareketlere göre değil de tektonik plaka hareketlerine” göre hesaplanabileceğini duyurdu. Hoogerbeets, alınan yoğun tepkilerin ardından paylaşımlarını ve aralarındaki YouTube videolarını yayından çekti.

Diplomasız kahinden inciler…

Yine yıllar önce, 28 Mayıs 2015 tarihinde işaret eden Hoogerbeets, en az 8,8 büyüklüğündeki bir depremin ABD’nin batısını vuracağını söylemişti. Açıklama ABD’nin gündem olunca dayanakları merak konusu olan kahinimiz, kendisini “bilimsel alan diploma sahibi olmayan bir meraklı” olarak tanımladı ve ekledi “Gerçekten de 28 Mayıs 2015’te geliyor…” Peki ne oldu? Hiçbir şey.

Peki Frank Hoogerbeets tüm bunlara rağmen nasıl oluyor da bazen “doğru tahminler” yapabiliyor?

Karşısındaki hedef vurmaya çalışan bir asker hayal edin… Normal şartlara sahip olması gereken hedef genellikle iç içe geçmiş yapılar şeklinde resmedilir:

Diyelim ki bu kez hedef yerine sadece bir duvar yer yerleştiriyor, asker de tüm şarjörünü bu duvarı boşaltıyor:

Sonra yıkma duvardaki bazı kurşun yığınları daireleri çiziyor…

Eğer birlikte daireleri çizdiği anları görmez ya da görmezden gelirseniz, en kısa sürede birkaç atışta hedefe doğru tutturduğuna kanabilirsiniz:

Yani bol keseden sallayan kişi ortaya attığı dayanaksız tahminlerden biri doğru çıkmış oluyor. Ancak bu onu mu haklı kılıyor?

Tabii ki de haklı değil. Bu tahminleri yapabilecekleri güçte yapay zeka yazılımlarının geliştirilebildiği bir çağda, gezegenlerin boyutlarına bakıldığında deprem tahmini yapmak doğal bir insana bağlı olamazdı ki. Zaten bu yüzden Frank Hoogerbeets’in çoğu tahmini yanlış çıkıyor. Ancak nedense yanlış tahminlerini değil -sadece hedefi vurduğu- anları aslı

Eğer siz de bu deprem kahininin açıklamlarına bakıyorsanız, tebrikler… Yaklaşık 65 bin kişiyle birlikte “Teksas keskin nişancı hatası” adı verilen bir tür safsataya maruz kaldınız:

İngilizce karşılığı “Texas sharpshooter fallacy” olan bu safsata türü, yukarıdaki asker örneğinde de olduğu gibi “bol keseden sallamak” deyiminin anlamı. Sadece bu “sallama” yoluyla atılan bilgiler altı sözde ayrıntılı açıklamalarla desteklenir ve olur da birkaçı tutarsa ​​her şeyi duyduğu çok inandırıcı geliyor.

bölümler Nostradamus veya Baba Vanga gibi popüler kahinlerin her yıl hortlayan iddialarında olduğu gibi, Hoogerbeets’in de iddiaları birer safsatadan oluşuyor. Yaşayan şey sadece ilkel kahinlere kıyasla daha modern tahminlerin yapılması, yapan kişinin TV kanallarında kanlı canlı yayın yapabilmesi ve bilimsizlik…

Sizi en büyük gerçeklerimizle baş başa bırakıyoruz:

Kaynaklar: Frank Hoogerbeets (Twitter)Snoopes, Google Schoolar arama sonuçları, ScienceDirect arama sonuçları, DergiPark, AHaber YouTube kanalı, CNN Türk YouTube kanalı, Wikipedia,