E-postalar Nasıl Oluyor da WhatsApp Mesajları Gibi Anında İletilmiyor?

Doğumu hemen hemen herkesin en az bir adet e-posta hesabı bulunuyor. En basitinden yola çıkarsak bir sosyal medya uygulamasına veya bir internet sitesine kaydolmak için bile e-posta adresi gerekebiliyor. Bu tarz işlerde daha sık kullanılan ve hayatımızda önemli yeri olan e-postanın, anlık mesaj göndermekte da olduğu gibi temel fikrinde göndericinin iletilerini alıcıya açıkladı yatıyor.

E-posta teknolojisinin temelindeki mesaj teknolojisinin fikriyle aynı şey yatsa da nasıl da postalar mesajı mesajlara oluyor görüyor daha geç iletiliyor? Daha önce hiç bunun üzerinde düşünmüş müydünüz? Hadi hep beraber e-posta iletilerinin, yorumlara göre daha geç iletilmesindeki nedenine bakalım.

İlk olarak, postaneye mektup bırakmaya benzeyen e-postanın çalışma mantığını anlamamız gerekiyor.

E-postanızı birini göndermeye gittiğinizde, e-posta alıcıya ulaşmadan arka taraftan birçok teknik işlem yapılıyor. Bu işlemlere kısaca değinecek olursak; “e-posta gönder” düğmesine bastığınızda Gmail, Outlook veya kullandığınız herhangi bir e-posta iletisi ilk olarak giden sunucuna bağlanıyor. Giden sunucu gönderisinin verilerini doğruluyor ve mesajlarını bitirmek üzere giden kuyuruğuna yerleştiriyor. Bağlantı elde edildiğinde karşı sunucuya ileti gönderiliyor. Bu durumu basit bir örnekle anlatmak gerekirse, postaneye giden mektup bırakmaya veya kargo şubesine giden kargo bırakmaya benzetebiliriz.

Sürecin devamında ise e-posta alıcı sunucuya bıraktığı alıcı sunucu e-posta adresi kontrol ediyor, spam ve virüs kontrollerinde bulunuyor (Bu kontroller e-posta alışverişine göre şekiller.) ve alıcının gelen kutusuna bırakıyor. Alıcı, postanın ulaştığı yenilediğindeyse bölgeye gelen yeni bir şey var mı diye kontrol ediyor ve iletiyi alıcının e-posta gelen kutusuna bırakıyor.

E-posta’nın çalışma mantığına baktık da anlık mesajın mantığına bakmayalım mı?

Anlık mesajlaşmanın diğer iletişim türlerinden farkı gerçek zamanlı bir doğaya sahip olmaktır. anlık mesajlaşma görüşme imkanı sağlayan; WhatsApp, Telegram, BİP hatta Twitter’ın DM özelliği gibi Kullanıcıların tercihlerine göre kullanım düzinelerce mesajlaşma uygulaması var. Bu mesajlaşma uygulamaları dünyanın dört bir yanında her gün milyonlarca insanın birbireleriyle iletişim kurmasını sağlıyor.

Bir mesajlaşma kullandığında karşıdaki kişiyle aranızda doğrudan, yani yüz yüze bakmış gibi bir bağlantı oluşur. Uygulamanın merkezi sunucusu kimin çevrim içi olduğunu belirliyor, çevrim içi olan herkesin IP adresi sizin makinenize iletiyor. Bu sayede bir mesaj gönderdiğiniz merkezi sunucu doğrudan sizi alıcının makinesine bağlıyor ve ardından gerçek zamanlı olarak mesaj gönderme olanağı sağlıyor. Bu nedenle “çevrim içi” olumlu ve olumsuz yanları bulunuyor.

Anlık mesajlaşma uygulamaları, gönderici ve alıcı aynı uygulamayı kullandığı için hızlı çalışıyor, aynı sunucuda işlendiği için e-postalara göre aradaki hız farkı burada başlamaya başlıyor.

Peki bu hız farkı nereden geliyor? Biraz daha temelleri birleştirelim.

E-postaların alıcıya cihazlarında dakikalar hatta saatler sürmesinin altında yatan en temel neden bir dizi sunucuyla çalışmak üzere kullanıyor olmalarıdır. Anlık iletilerin hoşlanmadığı, e-posta alıcısının gelen kutusuna düşmeden önce birkaç lokasyon arasında doluşmak zorundadır. E-posta depola ve ileti modeline göre çalışıyor, iletiler alıcıya teslim edilene kadar sunucuda depolanıyor.

E-posta iletiminin sunucu yedekleri gibi bir avantajı da vardır yani ileti sırasında bir sunucu çökerse, ileti yedek sunucuya gönderiliyor. E-posta teslim edilemezse sunucular birkaç kez daha iletiyi göndermeyi denemesi yapar. Yani e-posta sistemi hiçbir zaman anında ileti gönderecek şekilde tasarlanmamıştır. Yine de günümüzde e-posta altyapıları hızlı ileti alışverişi için yoğun gelişmeler yaşadı ancak bu gelişmelere rağmen yine de gecikmeler yaşanıyor.

Anlık mesajlaşma servisleriyse gerçek zamanlı olacak şekilde tasarlanmış, bu nedenle göndericinin mesajı alıcıya teslim edilmezse onu unutur ve yollarına devam eder. Anlık mesaj programları mesajı, belirlediği için e-posta servislerinin nefret ettiği mesajı tekrardan çözmek için uğraşmazlar. Bu nedenle her zaman e-postalar mesajlaşma mesajları kadar hızlı değildir.

Kaynaklar: Zoho, Science ABC, Ask Leo