Dış Görünüşü Güzel Olan Kişilerin İçini de Güzel Sanma Yanılgısı: Halo Etkisi

‘Halo Etkisi’, diğer adıyla ‘Hale Etkisi’, bir kişi Gerçekleştirme genel izlenimimizin, Karakterler hakkında nasıl okunacağını de bir tür inceleme ön yargısıdır. Birine karşı “O güzel biri” gibi düşüncemiz, o kişinin Doğumdaki diğer özellikleri de ‘güzel’ algılamamızı sağlar.

Günlük hayatımızda fark etmedensürekli bizi etkisi içine alan ‘Halo Etkisi’nin yargılarımızı nasıl manipüle ettiğimize daha yakından bakalım.

‘Halo Etkisi’ne verilebilecek en iyi örneklerden biri, ünlüler ve bakıcılar Gerçekleştirme gözlemlerimizdir.

Örneğin, ünlüleri ‘başarılı, güzel, çekici’ algılayarak onları aynı zamanda ‘zeki, komik, kibar’ olarak bakarsak bakarız. Aynı zamanda, sempatik bir müşterinin ekonomi alanında iyi olduğunu düşünebiliriz.

‘Güzel’ insanlar çoğu alanda ‘iyi’ olarak nitelendirilir.

Fiziksel görünüm ‘Halo Etkisi’nin önemli davranışlarındandır. ‘Güzel’ kapsamına dahil edilen insanlar, diğer olumlu özelliklerle algılanma olasılıkları daha yüksektir.

Bu etki sadece güzelliğe dayalı olarak insanlara yönelik algılarımızı etkilemez. Aynı zamanda, ‘zeki, çekici ya da komik’ insan zihnimizde farkında olmadan daha fazla misafir veya güzel şekilli kod yazabiliriz.

Psikolog Edward Thorndike, 1920 yıllarında ABD ordusu üzerinde ilginç bir deney yürüttü.

Deneyin amacı, bir değerlendirmenin diğer özelliklerinde nasıl bir yapı elemanları belirlemekti.

Ordudaki komutanlardan askerlerin çeşitli özelliklerini değerlendirmelerini istedi. Bu nitelikler ‘zeka, fiziksel görünüm, yönetici, yönetici’ gibi özellikler.

‘Halo Etkisi’ gerçek oldu!

Deneyin solunumu, belirli bir sonuçtan olumsuz değerlendirme diğer özellikler de olumsuz değerlendirmeye çalışıyordu.

Thorndike, “Korelasyonlar çok yüksekti” diye belirtmişti. Örneğin, fiziğin zeka ile ortalama ölçeği 31, liderliğe sahip kullanıcı iyi bir fiziksel görünümle 39’du.

Thorndike’tan sonra bu konuda farklı çalışmalarda da yapıldı.

Thorndike’ın çalışmasından farklı birkaç çalışma, insanları ‘yakışıklı/güzel’ olarak değerlendirdiğimizde, olumlu kişilik özellikleri Sahip olduklarına ve daha zeki olduklarına inandıklarında desteklendi.

Ancak her çalışma aynı sonuç. Örneğin bazı araştırmalarda ‘yakışıklı’ kişiler ‘kibirli, manipülatif, dürüst olmayan’ gibi özelliklere atfedilmişti.

Sonuçları izlenimleri bile hayrete düşürecek bir deney daha yürütüldü.

1977’de Michigan Üniversitesinde Richard E. Nisbett ve Timothy DeCamp Wilson tarafından çalıştırılmayan, ‘Halo Etkisi’ ihtimalini kanıtlamak için bir deney daha yapıldı.

62 erkek, 56 kadın olmak üzere 118 izlenimi bulunuyordu. Onlardan, bir videoda yer alan psikoloji eğitmenini değerlendirmeleri istendi.

Aynı öğretmen bir grup sert, diğer grup sevecen gruplar. Hangi grup, öğretmene daha yüksek puan verdi dersiniz?

Katılımcılar iki grup rastgele bir şekilde dağıtıldı ve her iki grup ağır aksanlı ingilizce konuşan Belçikalı bir erkek öğretmenin verdiği iki röportajdan biri izletildi.

Öğretmen; gruplardan birine karşı soğuk, katı ve davranışları tavırlar sergilerken diğer gruba karşı muhteşem, esnek ve hevesliydi. Videoları izledikten sonra denedikten sonra hocanın grubu, aksanı ve fiziksel görünümü hakkında 8 puanlık bir derece puan vermeleri istendi.

Neden çocukları böyle puanlandırdıklarını de deneyimle!

Anket sonuçlarını açıkladıktan sonra denekleri bile çok şaşırmıştı. Gruplardan insanlar bu kadar yüksek puan verme durumu hakkında hiçbir bilgileri yoktu.

Açıkça görülüyordu ki öğretmen daha ‘soğuk, katı, itici’ rolde izleyenler, hocanın aksanı da dahil olmak üzere diğer bedene düşük puan vermişlerdi.

‘Halo Etkisi’nin bizim irademiz dışında gerçekten var olduğu tekrar tekrar kanıtlandı.

Deneklere sorulduğunda kesinlikle objektif davrandıklarını, sempatik davranıp davrandığının farkında bile olmayacağını dedi.

Zaten ‘Halo Etkisi’nin bu kadar ilginç sonuç nedeni, insanların bu bilgilerini anlamaması ancak meydana gelirken fark etmemesidir. Böylece Thorndike’ın 50 sene önce ileri sürdüğü bu etkiyi bir kez daha kazanmış oldu.