Bir Süpernova Ne Kadar Yakından Patlarsa Dünya’ya Zarar Verir?

Evrenimizdeki en kutsal varlıklardan biri olan süpernova Patlamaları, uzayla ilgilenen hemen herkesi hemen harekete geçirmiştir. Bu devasa patlamalar, her şeyi yok edecek kadar güçlüdürler. Etrafımızda sayısız yıldız olduğunu, böyle bir final vermelerinin biz insanlar için nasıl sonuçlar doğuracağını hep düşünmüşümdür.

Temelde bir yıldızın süpernova olmasını sağlayacak iki yol bulunuyor. onların ilki bizim Güneş‘imizden çok daha büyük bir kütleye sahip olan ve diğer yıldızlara göre çok daha kısa ömürleri olan yıldızlardır. Bunlarla birlikte ikili yıldız yapısı yer alan beyaz cüceler de süpernova yaratırlar.

Dünya’mızın bir süpernovadan korunması için güvenlik mesafesi ne?

Midjourney’de üretilmiştir.

NASA’ya göre Dünya’nın bir süpernovanın zararlı etkilerinden kaçınması için gerekli mesafe 50 ışık yılı. Elbette 50 ışık yılı üzerindeki mesafelerde de Dünya’yı etkilemesi bazı olumsuz etkiler bulunuyor ancak bu mesafeden yakın bir süpernova patlamasından kurtulmamız pek mümkün değilmiş gibi görünüyor.

Örneğin Dünya’dan yaklaşık 25 yaşında bir süpernova oluştuğunda gezegenimiz tüm gezegenimizi dünyaya gönderiyor ve yaşam yok olur. Hemen bu merkez içini rahatlatalım: Dünyanın çıkışı böyle bir patlamaya neden olacak yıldız bulunmuyor.

50 yıl arayla sadece 1 yıldız Samanyolu Galaksisi’nde süpernovaya dönüşerek patlıyor.

Samanyolu Galaksisi’nin 200 ila 400 milyar yıldız barındırdığı düşünülenürse süpernovaların çok nadir görülen patlamalar olduğunu düşünmek. Ancak tüm evreni göz önünde bulundurduğumuzda ortalama olarak her saniye 30 süpernova patlamasının gerçekleştiğini tahmin ediyor. Bu da bize daire ne kadar geniş bir yer olduğunu gösteriyor.

Dünya, “Yerel Kabarcık” adı verilen bir bölgede yer almaktadır.

30 ışık yılı yazıları hakkında bir alan olan Yerel Kabarcık, Güneş Sistemi’nin içinde yer almaktadır, yer fıstığına çift ​​özel bir alan. Bu alan 10 milyon yıl gibi yakın bir geçmişte gerçekleşen bir süpernova patlaması sonucunda oluştuğu düşünülüyor.

Aslında çevremizdeki pek çok şeyi temizleyerek bizi koruyan bu balonun çevresinde süpernovadan kalma yüksek enerjili gazlar bulunuyor. Bu gazlar ise yakınımızda başka bir süpernova patlaması olursa, patlamanın muhafaza edildiği Dünya’ya yönelik değerlendirmeler yüksek enerjili radyasyon miktarını büyütebilir.

1,7 ila 3,2 milyon yıl önce 325 ışık yılı uzağımızda bir süpernova patlaması yaşandı.

Bu patlama, her ne kadar bizden uzak olsa da etkileri hissedilmişti. Tehlike bölgesinden 6,5 kat daha uzakta yaşadıkları bu patlama nedeniyle yıldızın yapısından bir miktar demir, gezegenimize ulaştı. Bu patlamanın gezegenindeki okyanusu hâlâ gözlemleyebiliyoruz.

Bilinen insanlık tarihinde hiçbir süpernovanın 50 ışık yılı içinde patladığı incelemeler. 1987 yılında Süpernova 1987A isimli bir süpernova gözlemlenmişti. Ancak bu patlama, gezegenimizden yaklaşık 168.000 ışık yılında gerçekleşti.

Carl Sagan’ın da söylediği gibi: Aslında hepimizin yıldız tozuyuz.

Dişlerimizdeki kalkan, yaşamamız için sürekli ihtiyacımız olan oksijen, kanımızdaki demir ve dahası. Bizi ve çevremizdeki her şeyi oluşturan elementler aslında yıldızlarda verilen değerler (Hidrojen hariç her şey). Özellikle süpernovaya dönüşecek büyük yıldızlar, ömürlerinin sonlarına doğru oksijen giderleri gibi yüklü daha hafif elementlerin dışında kurşun, altın, uranyum gibi daha ağır elementler oluştururlar.

Daha sonrasında ise devasa bir patlamayla tüm bu hazır elementler yıldızlararası evren saçılır. Bizim Dünya’mızda bulunan elementler de, yani parmağımızdaki altın yüzükten yaşamın temel yapı taşlarından olan karbona kadar her şey bir yıldızın içinde bulundu.

Yakın bir ölüm Dünya’ya zarar verecek bir süpernova patlamasının sonuçlarının beklenmemesi, tüm insanlığın içini rahatlatan bir şey. Buna rağmen kendi gözlerimizle bir süpernova patlaması görmek çok güzel olabilirdi. Ne zaman patlayacağı tam olarak belli olmayan, ancak yakın bir zamanda süpernovaya dönüşmesi beklenen Betelgeuse Yıldızı sürekli gözlemleniyor. 642 yaşında olan Betelgeuse’un patladığında Dünya’ya bir zararı olmayacak. Elbette ki ortaya koyduğu görsel şölen ise eşsiz olacak.

Kaynaklar: ESO Süpernova, EarthSky, Business Insider