AFAD, Arama-Kurtarma Çalışmalarında Uydulardan Nasıl Faydalanıyor?

Bekletmenin etkileneceği ve dileklerimle 15 milyonu aşkın Yaşanan mağduriyetin 6 Şubat felâketleri sonrasında tüm imkanlar, kurtarma muhafazalarına yönlendirildi.

Bu imkanlardan kesinlikle en ihtiyaç duymayı, mağdurlara internet ve telefon trafiği sağlamak. İşte tam burada uydular devreye giriyor.

Uydular, özellikle depremler gibi büyük afetler sonrasında devletlerden talep bulunması üzerine kullanılabiliyorlar. Aşağıdaki 2015 Edirne seli etki alanı görüntüsü gibi görüntülerden yararlanılarak birfetlerden etkilenen bölümlerin özetlenmesi mümkün oluyor.

Kısa vadeli günlük hayatlarımızı idame ettiren uydular, kısaca cümlelemek gerekirse Sputnik-1’in çevreye oturtulmasıyla başlıyor Uzay Yarışı’nın bir ürünü ve insanlık deneyimlerinden en önemli icatlarından biri.

Asılı Dünya’nın farklı noktaları arasındaki iletişim kurmak olan uydular, artık zor günler dahi tüm insanların cep telefonları sayesinde faydalanabilecekleri bir teknoloji.

Uydular sayesinde günümüzde depremler dahil olmak üzere doğal afetlerin ve hasarlarının takibini yapmayı, potansiyel afetleri önceden tahmin etmeye aktarma önceden önlem alabilmek ve doğal afet kurbanlarıyla iletişime geçebilmek mümkün.

AFAD, “Afet Sonrası Anlık Görüntü Aktarımı Projesi” gibi projeler kapsamında günümüze kadar çokça kez uydulardan faydalanmıştır. AFAD’a göre bu proje, üç modülden oluşmaktadır:

1. Anlık Görüntü Aktarım Sistemleri: Elde edilen görüntüler, yer istasyonlarına aktarılıyor.
2. Uydu Altyapısı Haberleşme Bileşenleri: Elde edilen görüntüler, yer istasyonları ve AFAD arasında gidip geliyor ve iletişim sağlıyor.
3. Video Görüntülerinin İki ve Üç Boyutlu Haritalara Anlık Yansıtılması: Elde edilen çerçevenin iki ve üç boyutlu haritalara yansıtılıp, afetinliğini ve hasarını genişletmesi sağlanıyor.

AFAD’ın tercih ettiği teknolojilerde “AYDES – UZAL” ve “AYDES – Kitle Kaynak” yazılımları kullanılanla birlikte elektro-optik uydu teknolojisi, havadan fotoğraflama teknolojileri, senetik yayılmalı radar (SAR), nesne tabanlı görüntü analizi ve doku analizi çalıştırma ve yazılımları, afet sonrası kurtarma çalışmalarını kolaylaştırmaktadır.

Yurt dışından Türkiye’ye yerleşik uydu desteklerinin başını, Kopernik Programı uydularını ilk gezegende aktif eden ve kısa sürede 1155 kişilik bir arama kurtarma ekibi hazırlayan Avrupa Birliği çekiyor.

6 Şubat sabahı sadece Türkiye değil, Avrupa komşularımız da dahil olmak üzere tüm dünya trajik bir güneşe kavuşacak. AFAD’ın saati 07.04’te Birleşmiş Milletler’in genişliği kadar 154 ülkede 797 kere aktif olan “Uzay ve Büyük Afetler” tüzüğünün aktif koleksiyonu Rica etmesi üzerine, Türkiye’ye uluslararası yardım alımları için düğmeye basıldı. Bu yardım servislerine, uluslararası mecrada görevliler fazla uydunun Türkiye için seferberlik talebi de dahildi.

• Görsel: 2 Mart 2017 tarihinde Adıyaman Samsat’ta meydana gelen 5,5 büyüklüğündeki depremin ardından afet bölgesine ait video görüntüsü gerçek zamanlı olarak kriz anında iletilmiş ve gözlemlenmiştir.

Uydular, bu tüzük sayesinde 8 Şubat depremleri gibi büyük afet durumlarında herhangi bir bir rejim talebi üzerine aktif edilebilmekte. Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Fransa, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Malta, Hollanda, Polonya, Romanya, Slovakya, İspanya, Portekiz, Almanya, Arnavutluk ve Karadağ, Türkiye’nin yardım personeline yanıt olarak 1155 kişilik bir kurtarma ekibi Oluşturulanlar ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Kopernik Programı’na bağlı olarak uydularını seferber ettiler.

AFAD da, tahminde bulunmak üzere, yardım denetimlerinde bu ekiplerin ihtiyaç duyacakları konum bilgilerini önceden iletmişti. Bu konum bilgileri ve gerekli ek ayrıntılar sayesinde özellikle de Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) sismograf uydusu GOCE gibi uydular, nerelerin hasar görmesi ve nerelerin en acil müdahalelere ihtiyaç duyabileceğini etraflıca analiz ederek tüm kurtarma ekiplerine iletebilmektedir. Aynı anda ortalama 60 kişiden birden fazla yararlanılabilen bu tür uydular sayesinde, ulaştığı kadar doğal afetler sonrasında milyonlarca kişinin hayatı kurtarılabilmiştir.

Peki bizim, uyduları kurtarma çalışmalarını desteklemek için nasıl kullanırız?

İnternetin kendisi ve depolamak için tüm cihazlar, öyle ya da böyle uydular sayesinde çalışmaktalar. Dolayısıyla uydulardan her gün aktif bir şekilde faydalanıyoruz. Tabii, hazır bize tüm bu ekstra uydu imkanları sağlanmışken, bunları amaçla arama-kurtarma çalışmalarını kullanabilmemiz mümkün.