300 Milyon Işık Yılı Uzaklıktaki Bir Kara Delik, ‘Şanssız’ Bir Yıldızı Yutarken Tespit Edildi

Çoğumuzun düşünmek üzere kara delikler, ışığın bile çekim gücünden kaçamayacağı kadar ‘ağır’ yapılarıdır. Bu uzayın bu ‘hayaletleri’ diyebileceğimiz kara delikler ancak ve ancak verilere göre ikamet ettiği yere gözlemleyerek tespit edebiliyoruz. Geçtiğimiz gün NASA, Amerikan Astronomi Topluluğu ile bir konferansta Hubble Uzay Teleskobu’nun bir kara deliğin göçmen bir yıldızı ‘yutarken’ tespit edildiğini açıkladı.

Paylaşılan bilgi ve temsili görsellere göre kara deliğin dışınasine giren yıldız, karadeliğin aslında kapılarak parçalanmaya başladı. Arkasında bir kuyruk oluşan yıldız, parçalanma yoğunluğunun yoğun olduğu tamamen ortadan kayboldu ve yerini kara deliğin ortasında dönen sıcak, kozmik bir bulutsuya bıraktı.

Kara deliğin yıldızı parçaladığı olayı karşılama şu şekildeydi:

• Yıldız, kara deliğe haddinden fazla yaklaşıyor.
• Yıldızın dış atmosferindeki gazlar kara deliğin çekimine kapılarak bir kuyruk oluşturuyor.
• Yıldız, çekim zorlama ile tamamen parçalanıyor.
• Yıldızdan geriye kalan bulutsu, kara deliğin etrafındaki halka şeklinde bir bulutsu oluşturur. Bu bulutsu, tamamen kara deliğe gömülür ve uzaya muazzam miktarda ışık ve radyasyon yayar.

Söz konusu olay, Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılını yaşıyoruz gerçekleşti. Doğal olarak Hubble tarafından elde edilen pek çok resimde Hollywood yapımlarındaki kara delik-yıldız çarpışmaları gibi gözlemlenmedi.

NASA, Goddard YouTube kanalı üzerinden çalıştırma ile ilgili bir video paylaştı ancak kesme, insan gözün göremediği ultraviyole ışığın incelenmesi ile korunmasından videodaki olayı canlandıran temsili görüntüler yer alıyor.

NASA’nın kara deliğin yıldızı yuttuğu keşfettiğini paylaştığı video

Kayıtlara AT2022dsb olarak geçen bu olay, ilk olarak 1 Mart 2022‘de, Tüm Uzay Otomatik Süpernova Araştırması (ASAS SN) içinde bulunan bir teleskop ağı ile tespit edilmişti. Olayın tespitinin ardından Hubble, odak noktasını bu yöne yönlendirdi ve daha fazla detay elde edilebilmesini sağladı. Yani teknik olarak olay yeni keşfedilmedi ancak ayrıntılar, 1 yıl boyunca toplanan verilerin analizinden sonra paylaşıldı.

Peki bu zorlamaları ne işe yarar?

Astronomi Topluluğu’ndan Peter Maksym, yıldız yutan kara noktası gözlemlemenin normal şartları çok zor olduğunu, yeni taşıdığın bu noktadaki farkının ise bir yıl boyunca veri toplamaya devam etmiş olduğunu ifade ediyor. Maksym, söz konusu olay bilinen ile bilinmeyenin kesiştiği nokta olarak açıklıyor. Ayrıca söz konusu olayla ilgili veri toplamaya devam edildiğini de belirtelim.