Neredeyse bilgisayar var olduğu ekran beri virüs var ve bir şekilde mücadele etmeye alışmıştık. Bilinen kötü amaçlı yazılımları da yine bir şekilde tespit edebilir hale gelebilir. Şimdi çok kötü daha amaçlı bir yazılım diyebileceğimiz casus yazılımlar çıktı. Casus yazılım da bir tür kötü amaçlı yazılımdır ama bu illetin içinde duyunca, arka planda sessiz sakin bir şeyler yapmaya çalışan kötü amaçlı yazılımlara üzüleceksiniz.
Casus yazılımı bilgisayar, telefon, tablet gibi tüm cihazlara sızabilir. Üstelik zaman içinde çoğu bu sızmayı kendi elimize onaylayarak kayıtlar. Casus yazılım yapısına sızdığı zaman aklınıza gelen – geleceğin her şeyinize ulaşır ve ne yazık ki çoğu zaman bir bela gelene kadar fark etmezsiniz. gelin dijital belamız casus yazılım nedir, ne yapar, nasıl tespit edilir biraz daha yakından inceleyelim.
Casus yazılımı nedir?
Casus yazılımı; bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi cihazlara kullanıcıların haberi olmadan sızan, kullananlar sessizce izin toplayan ve topladığı verileri üçüncü bölümlera şeytan bir tür kötü amaçlı yazılımdır. Casus yazılımları, günümüz dünyasının en büyük siber tehlikelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Casus yazılımı bir virüs değildir. Virüsler cihaz içinde çalışmaya çalışır, Casus yazılımın ise cihaza bir kez girmesi yeterlidir. Pek çok kötü amaçlı yazılımdan farklı olarak casus yazılımlar, Kullanıcılar çok daha gizli ve önemli kontrollere erişme. Bu tür önemli verilerin çalınması demek, kullanıcıların yalnızca dijitalleşme değil gerçek tahribat da sorunların yaşanması demektir.
Casus yazılımı ne yapar?
Casus yazılımları çoğu zaman paket yazılımlar içinde gizli olarak gelir. Kullanıcı, yazılım yüklemeyi anlamak fark etmeden casus yazılımı da onaylar. Asla okumadığımız ve hemen onayladığımız kullanıcı sözleşmelerinde yer alan tek bir madde ile casus yazılımın kullanımına onay verebilirsiniz.
Casus yazılımın çalışma prensibi üç temel adımda oluşur; sızma, veri toplama ve veri gönderme. Cihazınıza bir şekilde yazılımsız casus yazılım, ekran görüntülerine kadar tüm tüyler toplar ve daha sonra bu veri yazılımın sahibine gönderir. O da artık neler yapar kim bilir. Casus yazılımının erişebildiği kaynaklardan bazı bileşenler;
- Oturum açma bilgileri
- Kullanıcı adları ve parolalar
- PIN kodları
- Kredi ve banka kartı kartları
- Klavye vuruşları
- Tarama alıcısı
- E-posta adresleri
- Uçan uca şifrelenmiş mesajlar
- ekran görüntüsü
Casus yazılım türleri:
- Bir yazılım paketi içinde gizlierek korumaya sızan ‘Truva atı’ casus yazılımı
- Verilerinizi reklamverenlere şeytan ve aldatıcı reklamlar gösteren ‘Adware’ casus yazılımı
- İnternet siteleri üzerinden sızan ve çevrimiçi müşterilerinizi takip eden ‘Tarama-izleme’ casus yazılımı
- Ekran görüntülerini, klavye vuruşlarını, ziyaret edilen internet sitelerini ve kayıtlı e-postaları izleyen ‘Keylogger’ casus yazılımı
Casus yazılım türlerini genel olarak bu dört temel kategoriye sınırlama mümkün. Ancak bir casus yazılım bu türlerden çok daha karmaşık olabilir. Bu türlerden hiçbirine ait olmayan casus yazılımların olduğu gibi pek çok farklı tür başlığı altında değerlendirilecek casus yazılımlar da olabilir.
Casus yazılımları hangi terimler neden olur?
Casus yazılımlarının çok daha gizli ve önemli böceklerin çalabileceğini söyledik. Bunun anlamı, sosyal medya yayınlarından çok daha fazlasıdır. Veri hırsızlığı ve kimlik dolandırıcılığı nedeniyle banka hesaplarınız boşaltılabilir, kredi kartınız limitine kadar harcanabilir, adınıza kredi çekilebilir, adınızı kullanarak tanıdığınız kişileri dolandırılabilir ve daha nicesi.
Tüm bunları düşününce biraz hafif kalacak ama casus yazılımlar cihaz hasarına da neden olabilir. Arka planda sürekli çalışmakta olan casus yazılım cihaz temizleme düzeneği, güvenlik duvarlarını bölmeler cihaz tehlikelere açık hale getirir, aşırı ısınma ve benzeri sonuçlarda kapanmada kalıcı hasarlar bırakabilir.
Bazı casus yazılımlar, kullanıcıları aldatıcı reklamlara ve internet sitelerine yönlendirir. Arama motoruna ne yazarsanız yazın Karşınıza farklı siteler çıkabilir, pop-up reklamlar dört bir yanınızı sarabilir ve hatta internet tarayıcınız açık olmasa bile reklamları görün. Bu durum sinir bozucu yanıltıcı sonuçlara tıkladığınız anda büyük tehlikeler de doğurabilir.
Casus yazılım bulaşma belirtileri nelerdir?
- İnternet tarayıcınızın ana sayfası değişiklikleri.
- Varsayılan arama motorunuz değişkenleri.
- Karşınıza gereksiz arama sonuçları ve reklamlar çıkar.
- İnternet tarayıcınız kapalı olsa bile reklamcılık yapıyor.
- Cihaz performansınız büyük ölçüde düşer.
- Cihazınız sık sık donar ve hatta çöker.
- Cihazınızda tanımadığınız klasörler görmeye başlarsınız.
- Dosyalarınızın yerini değiştirdiğini.
- Dosyalarınız silinir.
- Gönderilmiş Öğeler boyutlarında göndermediğiniz e-postalar.
- https protokolü ile şifrelenmiş internet siteleri bile güvenli değil olarak görülüyor.
Cihazınıza bir casus yazılım sızdığı zaman karşınıza çıkabilecek sorunlardan bazıları bu şekilde. Çoğu zaman casus yazılım kendini bir şekilde belli eder ve dikkatli kullanıcılar bu durumu anlar. Ancak bazı yerlerdeki casus yazılımlar uzun süre sinsi çalışır ve kolay kolay fark edilmeyebilir.
Casus yazılımı nasıl bulaşır?
Casus yazılımların ana bulaşma kaynağı yazılım kaplarıdır. kullanıcılar, güvenilir olmayan bir kaynaktan bir yazılım paketi indirir ve kendi elleriyle casus yazılım yükleri. Güvenilir olmayan indirme kaynakları, ne idüğü belirsiz yazılımlar, bedava bir şeyler sunulan iddia eden kampanyalar her zaman tehlikelidir.
E-postalarla gelen bağlantılar ve dosya ekleri de casus yazılımın en çok bulaştığı yerlerdir. Güvenilir olmayan internet sitelerindeki çerezleri kabul et butonu bile casus yazılım aracı olabilir. Yani her şey olabilir. Bu nedenle güvenilir olmayan hiçbir bağlantıya tıklamayın ve unutmayın, bedava peynir yalnıza ücret kapanmasında olur.
Casus yazılımı nasıl silinir?
Eğer şifreleniyorsanız, tabletinizde ya da akıllı telefon casus yazılımlarından şüpheleniyorsanız olması gereken hemen cihaz korumasıdır. Önemli dosyalarınızı yedekledikten sonra cihazı sıfırlayın ve tüm yazılımların kaldırıldığından emin olun. Çoğu zaman bu işlem casus yazılımdan kurtulmanızı sağlar.
Casus yazılımı bir virüs olmadığı için dosyalarınızın ya da klasörlerinizin içine gizlenmez. Kendisinin aktif olarak kendi dosyalarıyla hareket eden bir yazılımdır. Bu nedenle cihazı koruma altına almak en doğru yöntem olacaktır. Ancak bazı bölümleri profesyonel destek incelemesi gerekebilir.
Casus yazılımlarıyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için Fobito’daki bu videomuzu izleyin:
Günümüz dünyasının en büyük siber tehditlerinden biri olan casus yazılım nedir, ne yapar, nasıl tespit edilir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve konu hakkında gerekli açıklamalardan bahsettik. İnternet dünyasındaki tehlikelerle dolu, nereye tıkladığınıza dikkat edin.
Yorum Yaz