Kasırga, okyanusların ötesinde en net şekilde gösteren doğa olaylarının başında geliyor. Kasırga içinde oluşan, dikey olarak yükselen ve dönerek hareket eden rüzgarı yutmak ise hortum olarak adlandırılıyor. Birbiriyle bütün olan bu iki hava olayı, belli mevsimlerde dünyanın birçok yerinde görülür.
Ancak oluşum sıklıklarına baktığımız zaman hortum ve kasırga en çok Amerika’da yaşıyor. Hemen her şeyin aşırı uçlarda yaşandığı Amerika’da hava olaylarında da uçlarda yaşanıyor. Hortumların Hızı 120 kilometreyi bulurken, kasırgaların Hızı ise 120 kilometreyi aşıyor. Geride bıraktığınız tahribat ise milyon dolarlarla ölçülüyor.
Peki, dünyanın çoğu yerinde ve hatta gördüğü bile zaman zaman yaşanan kasırgaların ve hortumların Amerika’da bu kadar sık yaşanmasının nedeni ne?
Hepimizin tahmin edebileceği gibi en büyük neden coğrafi konum ve özellikler. İki olayın da oluşması için sıcak hava ve ılık deniz suyu gerekiyor. Amerika’da da her ikisinden bol miktarda bulunuyor.
Özellikle kıyı şeritleri, yazları sıcak ve nemli olduğu için Amerika’daki bu eksikliği sık sık kasırga ve hortumlar meydana geliyor. Sıcaklık, nem, hava koruyucuları, atmosferdeki sıcaklıktan farklı gibi birçok durum kasırgası ve hortumun hepsinde etkilidir.
Evet, coğrafya derslerinden zaten onları bekliyoruz. Ancak kasırga ve hortumların oluşumunda etkili olan rüzgarlar hakkında belki de bilmediğimiz bir sır var:
O da rüzgarların ilk olarak nerede ortaya çıktığıdır. Haritada da gördüğünüz gibi kasırgalar doğrudan ABD’de ortaya çıkmıyor. Kilometrelerce büyüyenlerde bulunan Batı Afrika’da rüzgar şeklinde başlıyor ve boyutlarına göre bir-iki hafta içinde kasırga konumunda yer alıyor.
Biraz daha temele inelim ve Batı Afrika’daki rüzgarların nasıl oluştuğuna bakalım.
taşıma rüzgarlarının izolasyonu, Sahra Çölü’nün sıcak ve kuru hava ile Gine Körfezi’ndeki soğuk ve nemli hava arasındaki etkileşimi oluşturuyor. Batıdan doğuya doğru esen bu rüzgarlara Afrika doğu jeti adı veriliyor.
Bu etkileşim sonucu fırtınalar meydana geliyor ve ortaya çıktığına göre ya Avrupa’ya gidiyor ya da Amerika’ya. Avrupa’ya giden rüzgar ya da fırtına, suların sıcaklığı durumundan dolayı ya zararip yok oluyor ya da etkisi Amerika’daki kadar güçlü olmuyor.
Amerika’ya dikkat hatta binlerce kilometre geçmiş Sahra Çölü’ndeki rüzgarlar, Atlantik okyanuslarının sıcak suları ile iç ortamları ise fırtınaların kasırga ve hortumlara dönüşmesini sağlayan üç etkenden ikisi gerçekleşmiş oluyor.
- Bu üç etken; nemli hava, yüksek okyanus sıcaklıkları ve Dünyanın dönüşü.
Yapılan araştırmalara göre, Afrika’dan çıkan 60 hava olayından yalnızca altısı kasırgaya dönüşüyor.
Bunlar da Atlantik’i yaktıktan sonra topladığı enerjiyle daha güçlü hale geliyor ve Amerika’yı ağırlaştırıyor. Geride bıraktığınızda, bu sayı oldukça fazladır.
Küresel ısınmayla birlikte dengesi şaşan dünyamızda hortum ve kasırgaların daha sık yaşadığı da aşikâr.
Peki, 1953’ten beri kasırgalara neden kadın ve erkek isimleri veriliyor?
Bu çalıştırma düzeni, istatistiklerin daha kolay tutulabilmesi. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün daha önceden hazırladığı listeye göre tanımlanmış listeler, alfabetik sıralamasına göre ilerliyor. Listede Q, U, X, Y ve Z harfleriyle başlayan isimler yer yüzüne çıkar.
Her 6 yılda bir başına dönen listedeki isimlerden, çok sayıda can ve mal kaybına sebep olan kasırga, ‘efsane’ kabul ediliyor, ismi dinleniyor siliniyor. Örneğin, 2005 yılında çok büyük felakete yol açan Katrina kasırgasının ismi listeden çıkarılmış.
- Gelecek yıllardaki kasırga isimlerine buradaki listeden gruplar.
İLGİLİ HABER
Ocak Ayının Ortasında Hâlâ Kışın Gelmemiş Olmasının Nedeni Ne?
İLGİLİ HABER
Yorum Yaz